Nakło Śląskie: Gdzie leży naprawdę?

Wielu ludzi zastanawia się nad położeniem geograficznym różnych miejscowości w Polsce, a nazwy bywają mylące. Jednym z takich przypadków może być Nakło Śląskie. Pomimo skojarzenia z nazwą "Nakło", która występuje także w innej części kraju (Nakło nad Notecią), Nakło Śląskie ma swoją unikalną tożsamość i, co najważniejsze, jasne położenie administracyjne. Odpowiadając na często pojawiające się pytanie – Nakło Śląskie nie leży na Opolszczyźnie. Jest to miejscowość głęboko zakorzeniona w krajobrazie i historii Śląska.

Nakło Śląskie to wieś sołecka, która administracyjnie przynależy do województwa śląskiego. Znajduje się ona w powiecie tarnogórskim, w gminie Świerklaniec. To właśnie w tej strukturze administracyjnej należy jej szukać na mapach Polski. Jej położenie w sercu Górnego Śląska definiuje jej charakter, historię oraz powiązania kulturowe i gospodarcze z regionem.

Położenie administracyjne i historyczne

Obecne położenie Nakła Śląskiego w województwie śląskim jest ugruntowane prawnie. Jednak historia administracyjna tej miejscowości była bardziej złożona. W latach 1975–1998 wieś znajdowała się w granicach administracyjnych województwa katowickiego, które było jednym z województw istniejących przed reformą administracyjną w 1999 roku. Jeszcze wcześniej, w latach 1954–1957, Nakło było siedzibą władz gromady Nakło. Gromadę tę zniesiono, a jej status zmieniono na osiedle. Okresowo, w latach 1973–1977, Nakło pełniło również funkcję siedziby gminy Nakło. Te zmiany administracyjne na przestrzeni lat świadczą o dynamicznej historii rozwoju i organizacji tej miejscowości.

Przez Nakło Śląskie przebiegają ważne szlaki komunikacyjne. Jest to droga krajowa nr 78, która stanowi istotne połączenie drogowe, a także linia kolejowa nr 131, będąca częścią krajowej sieci kolejowej. Dostępność komunikacyjna z pewnością wpływa na rozwój i życie codzienne mieszkańców Nakła Śląskiego.

Nazwa, krajobraz i integralne części wsi

Nazwa miejscowości 'Nakło' ma interesujące pochodzenie. Wywodzi się od staropolskiego wyrazu 'nakieł', który oznaczał 'wilgotne, podmokłe miejsce porośnięte wikliną'. Etymologia ta jest spójna z czeskim słowem 'nakli', oznaczającym 'brzeg porośnięty chrustem'. Pochodzenie nazwy ma bezpośredni związek z istniejącym w przeszłości we wsi ciekiem wodnym. Świadczy to o pierwotnym, naturalnym charakterze terenu, na którym powstała osada.

Nakło Śląskie jest otoczone lasami, a jego teren jest zróżnicowany, co pozytywnie wpływa na estetykę krajobrazu. Interesującym aspektem jest fakt, że we wsi znajduje się mniej naturalnych walorów przyrodniczych niż tych powstałych w wyniku działalności człowieka, które jednak dla wielu młodych mieszkańców stały się częścią naturalnego krajobrazu, ponieważ nie pamiętają one o przeszłości. Przykładem takich 'nienaturalnych' walorów są dwa stawy zlokalizowane przy ulicy Głównej. Są to pozostałości po zalanych szybach dawnych kopalni rud srebra i ołowiu, które działały tu w XVI–XVII wieku, a także kopalni rud żelaza z XVIII–XIX wieku. Kolejnym przykładem jest Jezioro Nakło-Chechło, popularne miejsce rekreacji, które powstało w miejscu dawnej kopalni odkrywkowej piasku.

W skład wsi Nakło Śląskie wchodzą różne miejscowości, które stanowią jej integralne części. Są to: Kolonia Nakło (dawniej niem. Kolonie Naklo), obejmująca zabudowania między Nakłem a linią kolejową w stronę Wapienników; Kowaliki (dawniej niem. Kowolliken), pierwotnie leśniczówka, z zabudowaniami przy drodze z Lasowic do Nowego Chechła; właściwe Nakło (Śląskie) (dawniej niem. Naklo), stanowiące główną wieś i obszar dworski; oraz Wapienniki (dawniej niem. Kalkwerk), skupiające zabudowania przy stacji kolejowej.

Historia i dziedzictwo rodu Donnersmarcków

Historia Nakła Śląskiego sięga około 1481 roku, kiedy to tereny te nabył Szczepan. Przełomowym momentem było nabycie dóbr rycerskich zwanych Nakłem przez Leona Ferdynanda Henckel von Donnersmarcka w dniu 6 kwietnia 1695 roku od Larischa z Naczęsławic. Ród Henckel von Donnersmarck na długo związał się z historią miejscowości, znacząco wpływając na jej rozwój.

W 1780 roku właścicielem Nakła stał się hrabia Łazarz III Henckel von Donnersmarck. W tym czasie miejscowość liczyła 96 mieszkańców. W 1845 roku właścicielem liczącego już 608 mieszkańców Nakła został hrabia Hugo I Henckel von Donnersmarck. To właśnie on w 1856 roku rozpoczął budowę monumentalnego pałacu w stylu neogotyckim, który do dziś stanowi jeden z najbardziej charakterystycznych obiektów w Nakle Śląskim.

Zasługą Donnersmarcków jest również powstanie Domu Sierot, prowadzonego przez siostry boromeuszki. Inicjatorką tego przedsięwzięcia była hrabina Maria, żona Łazarza IV Henckel von Donnersmarcka. Obecnie w budynku tym mieści się Dom Opieki Społecznej, kontynuując tradycję służby potrzebującym. Łazarz IV Henckel von Donnersmarck był także fundatorem kościoła w Nakle Śląskim. Przez długi czas wieś nie miała własnej świątyni i należała do parafii w Żyglinie. Budowa kościoła rozpoczęła się 18 sierpnia 1892 roku, a hrabia Łazarz IV pokrył aż 90% kosztów. Budowę ukończono 24 października 1894 roku, a konsekracji dokonał kardynał Georg Kopp.

Dziedzictwo przemysłowe: Wapienniki

Historia przemysłowa Nakła Śląskiego jest ściśle związana z wydobyciem i przetwórstwem surowców naturalnych. Już w XVI wieku na terenie wsi istniały wapienniki, czyli piece do wypalania wapna. Były one czynne aż do 1959 roku. Następnie przerobiono je na prażalnię dolomitu, który wydobywano w pobliskich Bobrownikach Śląskich, dzielnicy Tarnowskich Gór. Później w wapiennikach mielono kamienie wapienne i produkowano z nich nawozy dolomitowe. Do dziś zachowały się trzy wapienniki, które stanowią ważny zabytek techniki i świadectwo przemysłowej przeszłości regionu. Znajdują się one w południowej części miejscowości, za dworcem kolejowym.

Turystyka, rekreacja, kultura i sport

Nakło Śląskie oferuje mieszkańcom i odwiedzającym szereg możliwości spędzania czasu. Jezioro Nakło-Chechło, będące pozostałością po kopalni piasku, jest popularnym miejscem do wypoczynku i rekreacji. W przeszłości w parku znajdował się kort tenisowy, który został zlikwidowany w 2011 roku. We wsi funkcjonuje jedyny hotel, co świadczy o pewnym potencjale turystycznym. Lokalną infrastrukturę sportową reprezentuje stadion Orła Nakło Śl. z zapleczem treningowym. Przez miejscowość przebiega również Szlak Nakielski, co ucieszy miłośników turystyki pieszej.

Edukacja w Nakle Śląskim obejmuje szkołę podstawową im. Kai Mireckiej oraz zespół szkół ponadpodstawowych: Zespół Szkół Agroekonomicznych i Ogólnokształcących im. 1000-lecia Państwa Polskiego. Mieszkańcy mają dostęp do dwóch bibliotek: biblioteki publicznej i biblioteki szkolnej.

Życie kulturalne miejscowości koncentruje się w dawnym pałacu Donnersmarcków. Do 2010 roku działała tam Galeria „Barwy Śląska”, prezentująca malarstwo intuicyjne ze zbiorów Stanisława Gerarda Trefonia oraz prace znanych artystów, takich jak Erwin Sówka, Paweł Wróbel, Leopold Wróbel, Teofil Ociepka, Nikifor Krynicki, Helmut Matura czy Ewald Gawlik. Od 1 stycznia 2013 roku w pałacu działa Centrum Kultury Śląskiej, powołane w kwietniu 2012 roku przez Radę Powiatu Tarnogórskiego. Pierwszym dyrektorem Centrum został dr Stanisław Zając. W Nakle Śląskim działają również lokalne zespoły muzyczne.

Sport odgrywa ważną rolę w życiu społeczności. Lokalnym klubem jest LKS Orzeł Nakło Śląskie. W przeszłości był to klub wielosekcyjny, posiadający sekcje hokeja na lodzie (1949–1953), tenisa stołowego (1948–1954), piłki ręcznej (1957–1969), szachową (1949–1956), kolarską (1953–1958), lekkoatletyczną (1954–1960), bokserską, palanta i siatkówki. Obecnie Orzeł Nakło Śl. jest klubem czysto piłkarskim, wystawiającym cztery drużyny: seniorów (grającą w klasie okręgowej w grupie śląskiej I), rezerw (grającą w B klasie), juniorów i trampkarzy.

Z miejscowością związana jest również znana piosenkarka i wokalistka Teresa Werner.

Nakło nad Notecią – inna miejscowość

Aby rozwiać wszelkie wątpliwości dotyczące położenia Nakła Śląskiego, warto wspomnieć o innej miejscowości o podobnej nazwie – Nakle nad Notecią. Jest to miasto położone w zupełnie innej części Polski, na prawobrzeżnej ziemi nadnoteckiej, w południowo-wschodniej części Krajny, w pasie Pojezierza Południowopomorskiego. Znajduje się przy drodze krajowej nr 10, w odległości 31 km na zachód od Bydgoszczy. Nakło nad Notecią ma swoją własną historię, demografię, obiekty edukacyjne (np. Liceum Ogólnokształcące im. B. Krzywoustego, Szkoła Podstawowa nr 2, Szkoła Podstawowa nr 3, Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 4, Zespół Szkół Żeglugi Śródlądowej, Zespół Szkół im. Stanisława Staszica), kluby sportowe (KS Czarni Nakło, NTS Trójka Nakło, Nakielskie Towarzystwo Tenisowe „SOKÓŁ”, NKTS „Sparta Nakło”, Sekcja Szachowa NOK Nakło, Nakielskie Stowarzyszenie Promocji Sportu MEZAR, Stowarzyszenie Dart Nakło, LUKS START Nakło, UKS Czwórka Nakło) i infrastrukturę. Jest to odrębna jednostka administracyjna i geograficzna, niezwiązana z Nakłem Śląskim, poza zbieżnością nazwy.

Najczęściej zadawane pytania

Czy Nakło Śląskie leży na Opolszczyźnie?
Nie, Nakło Śląskie leży w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, w gminie Świerklaniec.

Do jakiego powiatu należy Nakło Śląskie?
Nakło Śląskie należy do powiatu tarnogórskiego.

Jakie znane obiekty znajdują się w Nakle Śląskim?
Do znanych obiektów należą m.in. pałac Henckel von Donnersmarcków (obecnie Centrum Kultury Śląskiej), kościół, zachowane wapienniki oraz Jezioro Nakło-Chechło.

Kto był fundatorem kościoła w Nakle Śląskim?
Fundatorem kościoła był hrabia Łazarz IV Henckel von Donnersmarck.

Czy Nakło Śląskie i Nakło nad Notecią to ta sama miejscowość?
Nie, to dwie różne miejscowości położone w odmiennych częściach Polski. Nakło Śląskie leży w województwie śląskim, a Nakło nad Notecią w województwie kujawsko-pomorskim (informacja o województwie kujawsko-pomorskim dla Nakła nad Notecią wynika z kontekstu położenia koło Bydgoszczy, mimo że w tekście źródłowym nie jest wprost podane województwo dla Nakła nad Notecią, podane jest Pojezierze Południowopomorskie i odległość od Bydgoszczy, co wskazuje na Kujawsko-Pomorskie; jednak trzymając się ściśle tekstu źródłowego, najlepiej podać tylko to co jest w tekście o Nakle nad Notecią: Pojezierze Południowopomorskie, koło Bydgoszczy).

Korekta odpowiedzi na ostatnie pytanie, trzymając się ściśle tekstu źródłowego:
Czy Nakło Śląskie i Nakło nad Notecią to ta sama miejscowość?
Nie, to dwie różne miejscowości położone w odmiennych częściach Polski. Nakło Śląskie leży w województwie śląskim, a Nakło nad Notecią jest miastem położonym na prawobrzeżnej ziemi nadnoteckiej, w pasie Pojezierza Południowopomorskiego, niedaleko Bydgoszczy.

Podsumowanie

Nakło Śląskie to miejscowość o bogatej historii, silnie związana z regionem Śląska. Jej tożsamość kształtowały wieki przemysłu, dziedzictwo arystokratyczne rodu Donnersmarcków oraz zmiany administracyjne. Współczesne Nakło Śląskie to miejsce, które zachowuje ślady przeszłości, jednocześnie oferując mieszkańcom i odwiedzającym możliwości związane z rekreacją, kulturą i sportem. Jest to niepowtarzalny zakątek województwa śląskiego, który z pewnością warto poznać, pamiętając, że jego położenie jest jednoznaczne i nie należy go mylić z innymi miejscowościami o podobnej nazwie w Polsce.

Zainteresował Cię artykuł Nakło Śląskie: Gdzie leży naprawdę?? Zajrzyj też do kategorii Tapicerstwo, znajdziesz tam więcej podobnych treści!